In de loop van het seizoen 1983 verrees naast het Café-Restaurant een kleurige bouwschutting. De tekst “De verrassing van 1984” moest bezoekers ― dat seizoen nog volop onder de indruk van Tons splinternieuwe “Piraña” ― nieuwsgierig maken naar wat de Efteling nu wel weer niet van plan was. Dát de attractie een grote verrassing was, in welk opzicht dan ook, staat wel vast.

o In 1983 werd de kleurige bouwschutting geplaatst.

In het attractiegebouw werd allereerst het tweehonderdveertig meter lange traject van het transportsysteem aangelegd, met daarop honderdachttien karretjes. Elk voertuig (voor twee tot drie bezoekers) werd uitgevoerd in rood, blauw of groen. Op de achterkant ervan was, in haut-reliëf, het olijke gelaat van gastheer en nar Jokie aangebracht. De bankjes in de voertuigen waren initieel allemaal zwart. Later werden sommigen vervangen door rode exemplaren. In de beginjaren waren de wagentjes nog gedecoreerd met kleurige stippen boven de zittingen. De karretjes zouden met een snelheid van ongeveer twee kilometer per uur een ononderbroken tocht moeten gaan maken langs de diverse decors. Deze werden opgezet nadat de vaak zwierig gevormde tussenwanden waren geplaatst. Achter deze van metaalgaas opgetrokken wanden werden de steunpilaren voor het dak en een flink aantal van de geluidsboxen verborgen. Na plaatsing van de verschillende grote decorstukken volgden de tientallen figuren met hun bijbehorende mechanieken. Alle tableaus werden tenslotte deskundig uitgelicht met ontelbare kleurige spots. Na ongeveer een half jaar was de attractie gereed, ruim op tijd voor de opening van het seizoen.

In februari 1984 gaf een immer bevlogen en apetrotse Joop Geesink een persconferentie waarin hij uitvoerig over zijn spoedig openende geesteskind vertelde. Hij beloofde dat bezoekers in Carnaval Festival zó gefascineerd zouden raken door het licht, de muziek en het hele schouwspel, dat ze vol blijdschap de attractie zouden verlaten. Geesink ― inmiddels doodziek ― wist in de weken voor de opening nog een testrit te maken door zijn attractie; tevens was hij bij de informele opening aan het begin van het seizoen aanwezig. Enige tijd na het overlijden van Geesink, werd op 1 juni 1984 het lint officieel doorgeknipt door zijn weduwe, Irene Geesink-Mitchell. De aanloop tot Geesinks creactie werd bij deze gelegenheid omgedoopt tot de “Joop Geesinkpromenade”.

Vóór de kleurige entree van de attractie werd ook het vernieuwde plein met de plastic Kikkerfontein in gebruik genomen, en aan datzelfde plein opende het souvenirwinkeltje “Jokie de Prrretneus”, vol Geesinksouvenirs. Ingang Noord verdween met al deze veranderingen overigens nog niet compleet van het toneel; een grote donkerblauwe muur met boogpoorten, tussen de souvenirshop en de attractieloods, diende als nieuwe grens van de Wereld vol Wonderen. Overigens werd deze ingang al snel een rustige grenspost; in 1985 verdween de personenautoparkeerplaats in Noord, en een paar jaar later (begin jaren negentig) betraden ook de laatste schoolreisbusladingen en BBA-reizigers via deze ingang het park.

Tijdens het openingsseizoen kreeg elke bezoeker van Carnaval Festival een rode plastic clownsneus; hét visuele kenmerk van de bewoners van de nieuwe attractie. Marc Taminiau, het toenmalige hoofd van de promotionele activiteiten van het park, bedacht rond deze neuzen een publiciteitsstunt waar Henk Groenen terecht jaloers op kan zijn. De neuzen werden per vrachtwagen vervoerd vanaf de leverancier naar het park, maar onderweg ― natuurlijk geheel perongeluk ― “verloren”. Het gevolg: een weg die bezaaid lag met plastic clownsneuzen, en de volgende dag een krant die vol stond met gratis publiciteit. Natuurlijk was het hele voorval in scène gezet. Toen de neuzen uiteindelijk dan toch in het park waren aangekomen, kon het publiek ze in de attractie in ontvangst nemen; de feestneuzen werden in het openingsjaar zelfs uitgedeeld door de tegenwoordig hopeloos uitgerangeerde “BN’er” Hans van der Togt. Van der Togt was tot dan voornamelijk bekend als AVRO-presentator van het jeugdprogramma "Kinderbios", maar staat tegenwoordig vooral in het collectieve geheugen gegrift als presentator (in de jaren '90) van het RTL4-spelprogramma "Rad van Fortuin". Neuzen uitdelen of kandidaten aankondigen: rasentertainer Hans heeft duidelijk altijd van een intellectuele uitdaging gehouden. Het toch wel erg leuke gebruik van de feestneusdispensie heeft zich in 2002 ― bij het gouden jubileum van het park ― gedurende enkele weken in het zomerseizoen herhaald. Dit maal echter zonder medewerking van een bekende Nederlander. We hadden het Hans graag nog eens zien doen.
 

Vertelden wij van het WWCW je al... ...dat de menselijke figuren in het Carnaval Festival allemaal, zoals heel veel cartoonfiguren, vier vingers hebben, met slechts één uitzondering? Het meisje in de linkerhoek van Frankrijk, met het hartjesbord, heeft er vijf. In oudere fotoboekjes is te zien dat ze er ooit wél vier had.

Het gebouw dat al decennia voor de komst van het Festival deel uitmaakte van dit plein, het Café-Restaurantcomplex, kreeg na de opening van Carnaval Festival een grootscheepse Jokie-metamorfose. Voortaan preek de rood geneusde carnavalsnieuweling, met in zijn hand een vleesspies, op de zijgevel van het gebouw. Het terras kreeg glazen windschermen met de vrolijke tronie van de nar erop, en het stulpje dat we nu kennen als het ijspuntje “Het Noorderlicht” werd voorzien van decoratieve Jokie-hoofdjes op het dak.

Aan de andere zijde van het plein treffen we vanaf 1984 de Jokie de Prrretneus-souvenirshop aan, een hoekig winkeltje met een voor Eftelingse begrippen erg opvallende gevelversiering. Deze bestaat uit een vijftal kleurige panelen waarop verschillende scènes uit de attractie kort samengevat staan afgebeeld. De panelen bestaan uit een aantal over elkaar heen geplaatste lagen, wat een speels effect geeft. Sommige “scènes” op de panelen bevatten zelfs elementen die alleen op de gevel van het winkeltje te vinden zijn. We bekijken ze allemaal maar even.

Uiterst links zien we wat oosterse torens, die we in de attractie zelf nergens tegenkomen. Hieruit valt wellicht voorzichtig de conclusie te trekken dat het in een eerste concept de bedoeling was om nog meer landen in Carnaval Festival uit te beelden, maar dat dit er om de één of andere reden niet van is gekomen. Het decortje op de gevel gaat rechts van de Arabische torens verder met een ontdekkingsreiziger (compleet met anachronistisch fototoestel), een man met hoge hoed en Jokie met een banjo. Leuk is het dat iedere camera op de gevel een echt lampje heeft dat om de zoveel tijd even flitst. Er zijn naast deze lichtjes nog meer dynamische decorstukjes te vinden op de gevel, waaronder bijvoorbeeld een Venetiaanse gondel (helaas, voor Marco, zonder knipperende lampjes) waarin twee figuren wiebelen tegen een Italiaanse achtergrond met de Toren van Pisa. Een verdwaalde sneeuwpop is de hekkensluiter van de eerste gevelplaat.

Het tweede paneel, dat we kunnen zien als we wat stappen naar rechts zetten (mits je niet struikelt over hordes enthousiaste kleuters die op weg zijn naar de attractie), beeldt de attractiescènes van Duitsland en China op eenvoudige wijze uit. De ronde toren met feestneus en bierpul van onze oosterburen en natuurlijk de Chinese draak zijn present. Nog iets meer naar rechts zien we een bosjesman die eigenlijk hoort bij het tafereel op het derde geveldeel. Hierop zijn Afrika, Groot-Brittannië en Hawaï te herkennen. Feestneus Jokie zit temidden van deze landen op een ovaal kader met daarin vroeger zijn eigen naam, "Jokie", en tegenwoordig het woord "Souvenirs". Daaronder prijkt de naam van het winkeltje: tot 1998 “De Prrretneus”, daarna “Het Valies”. Het lettertype is bij die naamswisseling gelijk gebleven.

Op het paneel naast het “naampaneel” vinden we Nederland (met onder andere de tulpenmolenman) en Mexico (met een Mexicaans bandje). Daartussenin stroomt op de schildering een wilde rivier met bemande ronde vlotten. Het is niet louter toeval dat we zó ver van de Piraña nog een afbeelding van deze attractie aantreffen: het Carnaval Festival is immers gebouwd in het openingsjaar van het “spectaculaire woestwateravontuur”. Opmerkelijk is de indiaan boven de sombrerodragers, want hoewel we in de attractie zélf in “China” wel een misplaatste indiaan kunnen vinden en een totempaal ook niet ontbreekt (deze is vlak voor de actiefoto te vinden), worden de Verenigde Staten of Canada niet vertegenwoordigd in de vorm van een eigen scène. Rest ons ter beschouwing nog slechts de rechter gevel, die helaas wel een beetje lastig te zien is. Hierop staat de “koningin” met gouden staf uit de eindcarrousel van de rit afgebeeld, vinden we wat algemene clowns, en een stukje Alaska. Wanneer je nu nog verder naar rechts zou lopen, loop je zo tegen de toiletgroep aan die zich tussen de winkel en de tegenwoordige entree van de attractie bevindt.

Het interieur van het winkeltje bestond voor de grote verbouwing tot “Het Valies” uit een kleine ruimte waar de koopwaar primair bestond uit souvenirs van de attractie zelf: rode neuzen, Jokie-knuffels, posters, tasjes, jaren-80-zonnekleppen, enzovoorts. Een aardig inrichtingsdetail was een Märklin-trein die boven de hoofden van de bezoekers langs de randen van het plafond zijn weg vond over een rails. Een avantgardistische verwijzing naar het Reizenrijk? De winkel zelf was vooral erg wit en overzichtelijk; qua oppervlakte vergelijkbaar met de voorste ruimte van het huidige Valies. De ingang bevond zich voor 1998 trouwens aan de voorkant, waar we nu de etalage met Loeki de Leeuw vinden. Al met al was de Prrretneus een prima winkeltje dat ook in zijn oude vorm al vele jaren trouwe dienst heeft gedaan, en vast de nodige guldens de parkkas heeft weten in te schuiven.

o Het embleem van de winkel is in de loop der jaren ontdaan van de naam van de kleurige nar.

Tussen de winkel en het restaurant bevond zich in 1984 natuurlijk ook al het attractiegebouw. Het bouwwerk en alles in de directe omgeving zag er echter totaal anders uit dan nu. Aan de buitenkant oogde de Wereld vol Prrret als de enorme, blauw-met-grijze en golfmetalen bunker, voorzien van opvallende ruitvormige hoeken bij de randen van het dak. De instaphal stak min of meer uit deze bunker en was daardoor van buiten goed te herkennen als een ronde aanbouw. De entree van het gebouw was niet over het hoofd te zien; om te attractie te betreden moest de bezoeker onder een omvangrijk rood “theaterdoek” (met gouden franjes en in een zwierig wit schrift de naam van de attractie) doorlopen. Dit doek (dat overigens natuurlijk gewoon van kunststof was) werd vastgehouden door de “Circusdirecteur”, weergegeven als een groot rond clownshoofd met rode neus, een blauw strikje met witte stippen en een heerlijk clichématige hoge hoed. Uit deze hoed dook zo nu en dan een klein (relatief dan) geel vogeltje op. De linkerhoek van het gordijn werd ― met een nuffig theetijdgebaar ― vastgehouden door een in het geel uitgedoste Jokie. Aan de beide kanten van de ingang was een deel van de golfplaatbekleding zwart geverfd en vol kleurige confettistippen geplakt.

Na het wachten tussen de blauwe meanderinghekken (buiten) en het betreden van de bovengenoemde ingang, kwam de bezoeker uit op de “Joop-Geesinkpromenade”, een gebogen wachtroute die ― via nog een kleine binnenmeandering ― naar de instaphal voerde. De wachtrij was een nogal donker geheel, rondom bekleed met dezelfde golfplaten die ook aan de buitenzijde van de attractie te vinden waren. De themamuziek (dof vanuit de instaphal) klonk hier echter al enigszins, wat menigeen vast flink in de stemming bracht voor wat aan het einde van de duisternis wachtte. De bezoeker werd er tijdens het volgen van dit wachttraject enkele malen op gewezen dat Carnaval Festival een “actiefoto” in petto had. Tevens troffen we hier televisiemonitoren aan het plafond aan, welke reclamespots toonden waarmee de fabrikanten van Fruittella, M&M’s en Coca-Cola hun koopwaar aanprezen. De wachtrij bood ook onderdak aan wat inmiddels bijna een legendarisch stukje “Efteling van vroeger” is geworden: Café de Feestneus. Het “café” was niet veel meer dan een klein maar tegelijk alleraardigst decortje. Het bestond uit een kleurige deur en een raampje (beiden van hout), twee klompen ervoor en een uithangbord met daarop Jokie met een gevulde bierpul. Het geheel was misschien wat goedkoop uitgevoerd, maar het was wél een geslaagde manier om bezoekers vast van de sfeer van de attractie en het Carnavalsthema te laten proeven. Hordes Efteling-liefhebbers denken met weemoed terug aan dit verloren stukje wachtrijthematisering. Na “De Feestneus” volgde al snel de trap richting instaphal. Met het nemen van elke trede steeg het volume van de muziek uit de instaphal.

Na de rit was het vrij snel gedaan met het carnavalsthema en de “felle kleuren op een donkere achtergrond”. Nadat de bezoeker via de draaischijf de trap naar buiten had beklommen en zo de instaphal verliet, kwam deze terecht in een kale ruimte met een witte vloer, blauw metalen wanden en veel TL-licht. Hierna maakte de route een bocht naar links en kwam men uit bij een wand met lichtbakken waarin (statische) actiefoto’s te bewonderen waren. Naar alle waarschijnlijkheid zijn deze overigens pas na het openingsjaar toegevoegd. Aan de rechterzijde hier, was een kleine fotobalie te vinden. In de beginjaren werden hier bonnetjes uitgedeeld, waarmee de actiefoto (toen nog gewoon analoog, maar heel wat beter van kwaliteit) opgehaald kon worden bij de Marskramer in Areaal West. Pas later werd dit de plek waar de (dan digitale) foto’s zélf te koop waren. In het midden van de jaren negentig bleek de krappe balie voor verkoop eigenlijk veel te klein te zijn, want het was op drukke dagen een hele klus om weer buiten te geraken. De uiteindelijke route uit het gebouw bracht de bezoeker via het bekende draaihekje naar een wit-geel overkapte arcade naast het Café-Restaurant. Via een trapje of hellingbaan kwam eenieder weer op het plein terecht, in positie voor een verdere wandeling door de Wereld vol Wonderen. Of nog een keer de attractie, natuurlijk.

Tussen 1984 en 1998 (waarom we hier 1998 als grens nemen zal straks duidelijk worden) zijn er behoorlijk wat zaken veranderd op het plein. Geesinks Kikkerfontein was geen lang leven beschoren: al vier jaar na opening verdween deze van het Efteling-toneel. Op ongeveer dezelfde plaats werd een attractie gebouwd die behoorlijk goed aansloot op de vrolijke stijl van Carnaval Festival: Henny Knoets Monsieur Cannibale. Dit werd een molen van het type “Theekopjesrit”, die menig standaard pretpark in het attractieassortiment had. In dit geval werd de attractie aangekleed met kannibale kookpotten in primaire kleuren. Niet alleen qua kleur waren er overeenkomsten met Geesinks project. Ook deze attractie werd namelijk voorzien van zo’n luchtig “muzakje”, dat echter net als de Carnaval Festival klanken maar niét uit het hoofd te krijgen is. Toen in 1994 en 1995 de Kleuterhof en het ‘Kinder Avonturen Doolhof’ zich eveneens in deze hoek van het park vestigden, leek het parkdeel Noord zo langzamerhand een officiële verzamelplaats te worden voor de bolle, kleurige, olijke hersenspinsels van Henny Knoet en Joop Geesink. Eftelings? Nee. Maar een stijleenheid was het wel.

Lees verder in de hoofdtekst van "een Wereld vol Prrret!" op pagina drie...

o De situatie rond de entree van het Carnaval Festival halverwege de jaren tachtig.