Attracties - Het Spookslot: te Gast bij de Geesten

 
 
         
 

1979 - 1986

 
In het seizoen 1979 werd een fotoboekje verkocht met een zelfde cover als het jaar daarvoor. Voor een tweede maal mocht de bekende foto van de voorgevel van het Spookslot het souveniertje sieren. Was het luiheid dat de reden was om het boekje niet te veranderen, of was het Spookslot gewoon een te grote aanwinst om maar één jaar in het middelpunt van de belangstelling te laten staan? Er was dit seizoen wel een nieuwe toevoeging te vinden in het park, namelijk de Vliegende Draak (die grappig genoeg later zijn Eftelingse naam “Draak Lichtgeraakt” zou krijgen op basis van een zinnetje in het fotoboekje) in het Sprookjesbos die de door constante storingen getergde oude Chinese Nachtegaal verving. Deze Draak, die qua griezeligheid op de kleuters van tegenwoordig nog net zo veel indruk maakt als het slot van toen was eveneens een ontwerp van Ton van de Ven. Bijna ieder jaar zou hij vanaf nu zijn handen vol krijgen aan allerlei ontwerpopdrachten. Achter de schermen van het park, in zijn ‘werkhol’, was hij inmiddels ook al bezig met zijn tweede megaproject. Een attractie van een kaliber dat het Spookslot op alle vlakken zou gaan overtreffen…
 

Spookslot voorgevel in 1981-|- foto: EAH

  o het Spookslot in 1981

Maar, draak of geen draak, 1979 was toch nog een echt Spookslot-seizoen dat al vroeg begon met schatgraven, klimdemonstraties en een spokenballet op de transen van de ruïne. De klimdemonstraties werden gehouden door de Nederlandse Bergsport Vereniging. Zij kregen het Spookslot officieel overgedragen als trainigs- en klimobject. Wonderlijk genoeg heeft deze vereniging wel veertien routes kunnen ontdekken in de muren van het kasteel, maar hoe vaak hier gebruik van is gemaakt en tot wanneer is vrij onduidelijk. Naar alle waarschijnlijkheid is de tijd van klimmen en klauteren tegen de wanden hier al lang verleden tijd.

Het Spookslot stond in 1979 te boek als de grootste, mooiste en beste attractie van het park en er was dan ook veel belangstelling voor, wat natuurlijk gepaard ging met immense wachtrijen door de constant grote drukte. Gedeeltelijk gewoon uit het oogpunt van perfectie, maar ook om de doorstroom van de attractie te verbeteren, werden er in dit jaar enkele verbeteringen aangebracht. In de eerste bocht van de donkere hal werd een houten deur geplaatst waarachter zich een spook verschuilt dat zijn kettingen onheilspellend laat rammelen wanneer iemand de klink probeert over te halen; een effect dat sindsdien al duizenden de schrik om het hart deed slaan. Bij de Oosterse Geest werd vanaf dit jaar het verhaal verteld dat betrekking heeft op de hoofdshow. Dit verhaal is op een sublieme manier ingesproken door de acteur Tom van Beek. Het doel van de toevoeging is waarschijnlijk om de bezoeker meer duidelijkheid te geven over datgene wat in de hoofdshow te zien is. Die hoofdshow was in 1979 al heel anders dan in ’78. Er waren twee forse pilaren in het midden van het decor weggehaald, om zo het zicht op onder andere de monniken te verbeteren. Eén pilaar is ter decoratie nog terug te vinden op het pad naar de grote deur, naast de catacomben dus. Tegelijk met de pilaren verdween helaas ook een stukje dieptewerking in de hoofdshow, die hierdoor toch wat ‘platter’ aandoet dan oorspronkelijk de bedoeling moet zijn geweest. De show werd ook met twee minuten ingekort. Er werd wat geknipt in de Danse Macabre omdat er anders te lang hetzelfde te zien zou zijn en de show moest natuurlijk wel ‘levend’ blijven tijdens het hele programma. Om de zoveel seconden komt er nieuw onderdeel van de show in beweging en in het spotlicht, en valt er weer iets anders juist uit om in de duisternis te verdwijnen. De inleiding op de Danse Macabre bestond in 1979 uit veel wolvengejank en slome horrormuziek, hier en daar onderbroken door wat spanningsopbouwende crescendo’s en andere muzikale elementen.

De volgende jaren wordt er aan vernieuwing in de kasteelruïne weinig gedaan. In 1980 wordt nog even Matroos Gijs aan het plein bij de Witte Walvis toegevoegd, maar dat is dan ook wel zo’n beetje alles. Het slot staat echter wel volop in de belangstelling van de bezoekers, ook al komen er nu jaar na jaar nieuwe mega-attracties bij, zoals het stalen serpent de Python in 1981. Van invloed op de nautische sferen aan de achterkant van het slot was de komst van de Piraña in 1983; de Oud-Hollandsche zeevaartsfeer zou zich voortaan moeten meten met Pre-Columbiaanse sferen. Vanaf 1985 zijn er in de buurt van het Spookslot razende bobsleeën te horen (die zeker op hun oude, inmiddels vervangen wieltjes echter soms een prachtig sinister gerommel door het dichte bos lieten klinken) en in 1986 kreeg het Spookslot zijn ‘opvolger’. Fata Morgana was vanaf dat jaar het nieuwste wondertje van Van de Ven, en het thematische troetelkind van het park. Er was, net als aan het Spookslot, jarenlang gewerkt (al sinds de opening van het slot), en het resultaat overtrof dan ook Ton’s voorgaande meesterstuk op bijna alle terreinen.

Voorgevel Spookslot 1983 -|- foto: EAH

  o het Spookslot in 1983

 

In trace door de danse

 
De muziek in de hoofdshow ís verreweg het meest herkenbare element van het Spookslot, en de belangrijkste stemmingmaker in de hele programmering. Zonder Danse Macabre van Camille Saint-Saëns was er geen show van het huidige kaliber geweest. De Danse Macabre is een toondicht, oorspronkelijk geschreven naar aanleiding van een gedicht van Henri Cazalis dat verhaalt over dansende doden op een kerkhof. Een perfectere muzikale omlijsting is eigenlijk ondenkbaar.

Alle mechanische onderdelen van de uitgestrekte kloostertuin dansen en bewegen op de maat van deze muziek, en voeren op een specifiek moment in de compositie hun kunsten op. Het duidelijkst is dit natuurlijk bij de zwevende viool, maar ook het branden van Visculamia, het beginnen en stoppen van de dansende balustrades en de uitlichting van de verschillende onderdelen gaan allemaal op de maat van de muziek. Het is dan ook logisch dat bij een verandering aan de show, de muziek meeverandert.

De Viool -|- foto: Friso Geerlings © Het WWCW 2003In 1978 werd er nog gebruik gemaakt van zowat de complete Danse Macabre. Een voorstelling duurde destijds dan ook vrij lang, alleen het gedeelte van de Danse was al zeven minuten. Een jaar later werd er besloten om twee minuten uit de Danse de knippen. Niet alleen om de wachttijd korter te maken, maar ook om de show wat levendig te houden. In die twee minuten zagen de bezoekers namelijk de hele tijd hetzelfde (zonder enige spanning) en dat werd, ondanks het prachtige decor, toch al snel iets te saai. Pas in 1987 werd het slot wederom echt onder handen genomen, wat ook z’n uitwerking had op de showmuziek. Er werd vanaf dat jaar een modernere versie van de Danse Macabre gebruikt, een uitvoering van het London Sinfonietta Philharmonic Orchestra onder leiding van Charles Dutoit. Tevens werden de muzikale inleiding en het einde van de show wat verbeterd. Het voorstuk werd wat filmischer aangepakt, met meer geluidseffecten en goede sfeeropbouwende muziek. Aan het einde kwam er een iets spectaculairdere donder en lichtflits.

De Danse Macabre kwam in deze periode ook voor het eerst uit op een Efteling-LP en -casette. Op “Muziek van de Efteling” vinden we als track negen een verknipte versie van het toondicht terug, helaas is er niet genoeg geknipt in deze versie om ‘m echt op de parkversie te laten lijken. Wel is de donderslag aanwezig. In latere jaren kwam ook de complete Danse Macabre nog op een park-CD uit, en zelfs een versie inclusief het jarenlang verloren gewaande verhaal van Tom van Beek, maar tot nu toe heeft een echte parkeditie van de show (dus inclusief de inleiding met monniken en het beieren van de klok) het nog nooit tot een officiële CD weten te halen.

In 1989 werd de show zoals die vandaag de dag nog is voor het eerst vertoond. Men vond dat de versie van 1987 iets te amateuristisch overkwam en bovendien kwamen de verschillende elementen van de prelude op de Danse (de betoverde kraai, de gehangene en de monniken) op vreemde momenten. Zodoende kwam er een introductie die speciaal gecomponeerd is door Ruud Bos. Bos was via zijn arrangementen voor de muziek van het Carnaval Festival (1984) bij de Efteling terecht gekomen, en tekende ook voor de sublieme muzikale omlijsting van Fata Morgana, een paar jaar eerder. Aan het einde van de show kwam een tweede, heftige donderslag, begeleid door de sonore dreunen uit een akoestisch kanon. Deze vier meter lange basbuis was oorspronkelijk bedoeld voor de Trollenkoning. In de loop der jaren is deze donderslag overigens opmerkelijk bedaarder geworden.

 

Geluiden Downloaden

 
Het WWCW-team kreeg tijdens het seizoen 2004 de beschikking over een serie bijzonder fijne opnames van de verschillende hoofdshow-versies van het Spookslot. Efteling-die hards zullen de oude varianten wellicht kennen van de Real Media-downloads op de Vader Aller Efteling-websites: Gniletfe. Tot onze vreugde zijn de opnamen die het WWCW hier kan presenteren echter van veel betere kwaliteit.

De oudste versie (1978-1987) is objectief gezien nog steeds niet alles qua geluidskwaliteit, maar vooruit: zolang er nog geen officiële CD is met perfecte kwaliteit moeten we het er maar mee doen. De tweede versie (1987-1989) van de hoofdshow echter is al van een prima beluisterbare kwaliteit. Deze slechts twee jaar gebruikte show is zeker zo interessant als zijn voorganger.

Tevens hebben wij een download geplaatst van de huidig versie (1989-heden); ook deze is helaas nog niet op CD verschenen in het park (alleen het 'Verhaal van het Sprookslot' en de 'Danse Macabre' zijn legaal te krijgen).
     
Download Download Download
Hoofdshow
1978-1987
MP3, matige kwaliteit
 Hoofdshow
1987-1989
MP3, aardige kwaliteit
 Hoofdshow
1989-heden
MP3, prima kwaliteit
     
De voorshow van het Spookslot is in de loop der jaren, zoals elders in deze rubriek beschreven, ook verschillende keren aangepast qua geluid. De soundsequentie van de Oosterse Geest bleef gelijk. Het miauwen van de katten in de Ronde Zaal verdween echter. Het gegrom achter de tralies waar nu de Jammerende Man te vinden is verhuisde naar Fata Morgana. Het WWCW biedt hier ter vergelijking een opname aan van zowel de oude als de nieuwe geluiden van de Ronde Zaal en de Jammerende Man. Download, luister en oordeel zelf wat uw favoriete versie is.
       

Download

Download Download Download
Voorshow
Zaal, krokodillen en entreegang
Oude versie
mp3, aardige kwaliteit
Voorshow
Zaal (horrorgeluiden)
Huidige versie
mp3, prima kwaliteit
Voorshow
Zaal (Verhaal)
Huidige versie, het zelfde als de oude versie
mp3, aardige kwaliteit
Voorshow
Jammerende Man en entreegang
Huidige versie
mp3, prima kwaliteit

 
Een curieuze kaarshouder in de ronde zaal -|- Foto: Friso Geerlings & Bram Elstak © het WWCW 2003
 

         
           
 

© 2003 Het Wonderlijke WC Web | tekst: Ramon Heeren & Friso Geerlings | foto's: Bram Elstak & Friso Geerlings