De Efteling is het enige prentenboek ter wereld waar je doorheen kunt lopen. Je ziet, je hoort, je zou de wonderlijke vertelsels zelfs aan kunnen raken. Jammer alleen dat zoveel projecten er nooit het levenslicht zagen. Maar in dit geschiedenisoverzicht wel. Elk jaartal is een stukje verhaal om zo het hele verhaal voor altijd te onthouden.

Het is 2002. Vijftig jaar geleden werd in de Efteling het Sprookjesbos geopend. In het bos worden nog steeds sprookjes uitgebeeld met —letwel— bewegende figuren! Gezien in het licht van die tijd een prestatie van de eerste orde. De attracties die de Efteling haar gasten aanbiedt ter gelegenheid van het 50-jarig jubileumfeest, zijn minstens net zo'n prestatie. Uiteraard door de Efteling zelf bedacht, ontwikkeld en uitgewerkt.
    Dé grote nieuwe attractie van het jubileumjaar is de sensationele darkride Wang Po. Aan de kanovijver is een compleet nieuw Chinees themagedeelte met in het midden een immens Chinees paleis verrezen.
    Nadat bezoekers via de hoofdingang van het paleis de attractie hebben betreden begeven zij zich in een duister met fakkels verlicht gangenstelsel, aan het eind waarvan zij de verlaten paleiszaal bereiken. Als daar plotseling alle fakkels doven verschijnen op de muren projecties van een oude Chinese Tovenaar, die de bezoekers van dit vervloekte paleis terug wil brengen naar de tijd waarin hier nog welvaart en vrede heerste.
    In de schaars verlichte instapruimte nemen de bezoekers vervolgens plaats in betoverde riksjas. Terwijl deze al hotsend en stotend beginnen te rijden hult de omgeving zich in rook. Als die rook even later optrekt bevinden de bezoekers zich honderden jaren terug in het verleden, wanneer het paleis in zijn volste glorie is en men er leeft in weelde en rijkdom. In de met animatronics overladen paleiszaal verschijnt dan opnieuw de tovenaar, die de bezoekers de rijkelijk gevulde schatkamer wil laten zien. Maar in de schatkamer doven opnieuw alle lichten. Uit een immens bronzen vat verschijnt een nog immensere Geest. De bezoekers hebben de Verboden Schatkamer bezocht en hiermee het paleis voor eeuwig vervloekt. Voor straf zal hij hen verbannen naar het Chinese Geestenrijk, alwaar zij de rest van hun bestaan zullen moeten slijten. De riksjas beginnen hierop te schudden en rijden in hoog tempo naar beneden. In de scènes die in het Geestenrijk volgen krijgen bezoekers ondermeer weeklagende zielen en een met Peppers Ghosts overladen spookkasteel te zien, om uiteindelijk in de spectaculaire finale oog in oog te komen staan met de dood. Maar dan verschijnt weer de tovenaar, die alle geesten met veel vuurwerk verdrijft en de bezoekers door een rookgordijn weer terug stuurt naar hun eigen wereld en tijd.
    Wang Po is een samenvoeging van verschillende ontwerpen die in de vijftigjarige geschiedenis van de Efteling werden gemaakt. De gebruikte ontwerpen lopen van de allereerste tekeningen die Anton Pieck voor de Efteling maakte, tot de allerlaatste van Ton van de Ven, die aan het eind van dit jaar zijn potlood zal neerleggen. De attractie is daarnaast doorspekt van hommages aan de oprichters van het park, zoals onder andere de langzaam open en dicht krullende bloemen bij het uitstapstation.
    Weer drijft de Efteling het gebruik van grensverleggende technieken tot het uiterste. Voor de Riksjas wordt gebruik gemaakt van het recent door Intamin ontwikkelde Multi Motion Dark Ride systeem. Dit systeem combineert simulatorbewegingen met een vervoerssysteem. Een uitgebreid programma van gevarieerde computerinstellingen voor de bewegingen zorgt ervoor dat de riksjas bijna elke rit een ander bewegingspatroon volgen. Daarnaast zijn in de attractie verschillende willekeurig ingestelde speciale effecten aangebracht, waarvan per rit niet vaststaat welke aanstaan. Dit alles gecombineerd zorgt ervoor dat geen twee ritten in Wang Po hetzelfde zijn. Speciale licht-, laser-, temperatuur-, geur-, wind-, vuur-, rook-, projectie- en watereffecten zorgen ervoor dat geen enkel zintuig onberoerd blijft. Voor de muziek tekent opnieuw Ruud Bos, die voor Wang Po zijn meest opzwepende en tegelijk sfeermakende soundtrack tot dan toe aflevert.
    Het nieuwe Chinese themagedeelte dat zich uitstrekt rond Wang Po is tot in de fijnste details afgewerkt. De kanovijver heeft een deel moeten inleveren voor de aan de oever liggende Chinese Jonk, waarop bezoekers kleine Chinese delicatessen kunnen kopen. Naast de Chinese Jonk ligt de Chinese Pont, die de kanovijver doorkruist en waarop bezoekers naar de overkant kunnen gaan. Ook hebben de kano’s en de Wankelbrug in de kanovijver Chinese aankleding gekregen, zodat zij netjes opgaan in het geheel. Achter de Chinese Jonk ligt een muur, de omheining van een prachtig aangelegde Chinese tuin waarin de twintig meter hoge Uitzichttoren is gebouwd. In de voet van deze toren is een Chinees Theehuis ondergebracht. Hier kunnen bezoekers, zoals de naam aangeeft, Chinese thee krijgen en daarnaast ook overheerlijke Chinese lekkernijen eten. Bij de uitgang van Wang Po kunnen bezoekers in de Chinese Souvenirwinkel de tijdens de rit gemaakte foto aanschaffen, of een van de vele hier uitgestalde Chinese snuisterijen voor thuis kopen. Ook is hier een Chinees Restaurant te vinden, waar de meest overheerlijke Chinese gerechten worden geserveerd.

De Chinese Jonk aan de oever van Wang Po.	Chinees restaurant en souvenirwinkel (conceptschets).	Chinese Pont, waarmee bezoekers de Kanovijver kunnen oversteken.
Entree Wang Po, definitief ontwerp door Ton van de Ven.	De Geest uit het bronzen vat in de schatkamer.	Delen van het Wang-Pocomplex. Conceptschetsen van Pieck.

    De tweede grote attractie die de Efteling haar bezoekers kado doet is het Efteling-theater. Met de opening van het aan de PardoesPromenade gelegen theater vervult de Efteling de lang gekoesterde droom een permanent theater in het park te hebben. Het door Ton van de Ven ontworpen statige gebouw ziet er van buiten uit als een kruising tussen het Carrouselpaleis en Villa Vola. Binnen heeft het Efteling-theater alles in zich wat een theater hebben moet. Het chique interieur van de foyer en de met 1200 comfortabele stoelen gevulde theaterzaal is met met warme rode kleuren en sierlijke gouden krullen in barokstijl ingericht. Ook op technisch gebied ontbreekt het de theaterzaal aan niets. Voor optimale geluids- en belichtingskwaliteit koopt de Efteling de nieuwste apparatuur en het toneel is uitgerust met een aantal ingenieuze technische foefjes. Bovendien is de grote zaal multifunctioneel inzetbaar. Met een druk op de knop kan de zaal veranderd worden in een ruimte waar presentaties, congressen en dinershows gehouden kunnen worden.
    In het Efteling-theater gaat onder de naam Wonderlijke Efteling-show ook meteen de derde sprookjesshow in première. In de opnieuw door Wentink Events gearrangeerde show worden met veel showballet en veel glitter en glamour de sprookjes van De Gelaarsde Kat en Tafeltje-Dek-Je, Ezeltje-Strek-Je en Knuppel-Uit-De-Zak ten tonele gebracht. De Wonderlijke Efteling-show heeft daarnaast nog twee extra hoofdrolspelers. Illusionist Hans Klok en zijn lieftallige assistente zorgen voor een aantal spectaculaire intermezzo's, waarin onwaarschijnlijk ingewikkelde magische illusies aan het publiek worden getoond.
    Verder hebben als gevolg van de Invoering van de euro nog een paar kleine aanpassingen plaatsgevonden. De Eierleggende Kip, de Gekroonde Eend en de Eierleggende Rok leggen voortaan voor vijftig eurocenten hun ei, De Gierige Vrek wisselt voortaan vijftig eurocent om in negen muntjes van vijf cent en Ezeltje-Strek-Je poept voortaan voor dertig eurocenten een gouden munt.

Cosmo Science Center   Voor het eerst in haar vijftigjarige geschiedenis gaat de Efteling bij de realisatie van een attractie een samenwerkingsverband aan. Samen met het WNF presenteert men ter gelegenheid van het vijftiende bestaansjaar van het Cosmo Science Center PandaVision. In deze attractie, waarin de bezoeker een reis over de aarde maakt, staat de gelijknamige vijftien minuten durende 3D-film centraal. Na een inleidende voorshow in de Wondergrot, waar een interactieve Pardoes in het voorprogramma de bezoekers verwelkomt, wordt men naar de bioscoopzaal geleid.     Wanneer men hier de speciale brilletjes heeft opgezet kan men de door het WNF geproduceerde film in drie dimensies ervaren. In de film zien de bezoekers hoe verschillende dieren in hun eigen habitat worden geconfronteerd met de daden van de mens. In het eerste segment ziet men hoe een familie van ijsberen op de Noordpool met smeltende poolkappen wordt geconfronteerd, in het tweede segment ziet men op de bodem van de zee een zeepaardje en een zeeschildpad ternauwernood ontsnappen aan een visnet dat hun leefomgeving ruw komt verstoren, in het derde segment ziet men hoe een familie van leeuwen ruw uiteen wordt getrokken door stropers en in het vierde en laatste segment ziet men apen een geïmproviseerd spelletje honkbal spelen, totdat ook zij ruw gestoord worden door houthakkers die hun oerwoud aan stukken komen zagen.     De geheel computergeanimeerde film is gemaakt door nWave productions, een Belgisch bedrijf dat eerder al soortgelijke animatiefilms maakte. Het WNF wil aan de kwaliteit van de film geen concessies doen en staat erop dat de dieren er zo realistisch mogelijk uitzien. Intamin levert de vierpersoons Maxi Motion seats, speciale bankjes die meebewegen met de actie in de film. PandaVision is daarnaast volgestopt met geur-, rook-, wind- en watereffecten, die de Efteling allemaal in eigen huis heeft ontwikkeld. Zo zorgen speciale watereffecten ervoor dat wanneer in de film water naar beneden drupt ook in de zaal water drupt en doen geureffecten het net lijken alsof bezoekers zich echt in het oerwoud bevinden.     Als de film is afgelopen kan de bezoeker in de derde ruimte in de wereld van de film stappen. De ruimte, die verdeeld is in een ijs-, onderwater-, woestijn- en oerwoudgedeelte, is ingericht met klimrekken en andere speeltoestellen. Ook zijn hier verschillende vormen van interactief edutainment aanwezig, ondermeer in de infozuilen waar bezoekers morphfoto’s van zichzelf kunnen maken, die per mail verstuurd kunnen worden. In het derde themagedeelte kunnen bezoekers daarnaast in ‘onderwaterrestaurant’ de Octopus een van de diervriendelijk bereide gerechten eten en kunnen ze in de Souvenirwinkel een leuk aardigheidje aanschaffen.   PandaVision toont op vermakelijke wijze de kwetsbaarheid van Moeder Natuur. 50 Jaar Techniek in de Efteling, dit jaar in het CSC, is een enorm succes. De nieuwe Zeiss Mark IX, dé trots van het CSC Planetarium.     De sterrenprojector van het Planetarium wordt vervangen door de nieuwe Zeiss Mark IX Universarium projector. Door de plaatsing van deze allernieuwste projector hebben bezoekers voortaan een overdonderend perfecte beeldkwaliteit bij de simulatie van de nachtelijke hemel.     Ook is in het Cosmo Science Center ter gelegenheid van het vijftigjarige bestaan van de Efteling een speciale expositie te zien. In de tentoonstelling 50 jaar Techniek in de Efteling wordt een tipje opgelicht van de sluier die over de technische magie in het park hangt. De tentoonstelling schetst een beeld van de verschillende technieken die in de Efteling worden gebruikt en de evolutie die deze door de jaren heen hebben ondergaan.

Wereld van de Efteling In het jubileumjaar wordt een van de meest ambitieuze fases van de Wereld van de Efteling uitgevoerd. Het betreft de reeds lang geplande Uitbreiding van het Kraanven. Hoewel de appartementen in de Vakantiestad en de staanplaatsen op de Camping al de nodige extra capaciteit boden, kan de Efteling nog steeds niet voldoen aan de groeiende vraag naar verblijfsaccommodatie. Daarom worden bij de al aanwezige verblijven op het Kraanven driehonderd nieuwe bungalows en kamers gebouwd, zodat het totale aantal uitkomt op vierhonderd. Bovendien worden de bestaande bungalows geheel verbouwd, zodat zij qua inrichting en stijl beter in de nieuwe opzet passen. De grootte van de bungalows varieert van vier tot acht personen.     In de grootste uitbreiding van het Kraanven tot dan toe zijn een aantal verschillende themasecties verwerkt.   Centraal gelegen in de uitbreiding is het prachtige en imposante Kasteel met haar luxueuze Kasteelkamers van 34m2, gethematiseerde Torenkamers van 42m2 en de over twee verdiepingen gelegen superdeluxe Torensuites van 84m2. Alle kamers zijn geschikt voor vier personen. Omringd door de prachtige natuur van de Loonsche en Drunensche Duinen kunnen bezoekers genieten van een ontspannende sfeer in een van de statige Landhuizen of gemoedelijke Hofstedes. Hier kan men terecht in een Landhuis- of Hofstedekamer, comfortabele gezinskamers van 34m2, of in een van de Luxe Hofstedekamers van 52m2, die allemaal uniek zijn ingericht. Verspreid door het Kraanven liggen de knusse vrijstaande en geschakelde Bosvilla’s, uitgevoerd en ingericht in een romantische stijl. De bosvilla’s hebben onder andere een eigen keuken en badkamer en zijn bedoeld voor gezinnen. Een aantal zijn superdeluxe uitgevoerd met onder andere een bruisbad en sauna. De bosvilla’s zijn geschikt voor groepen van vier tot acht personen en variëren in afmeting van 82m2 tot 122m2.       Een plein met Bosvilla's in het vernieuwde Kraanven. Een Bosvilla in het vernieuwde Kraanven. Een Bosvilla in het  vernieuwde Kraanven. Een Landhuis in het vernieuwde Kraanven. Een Hofstede in het vernieuwde Kraanven. Het Kasteel, het hart van het vernieuwde Kraanven. De vergroting en herinrichting van het bungalowpark is mooi in het landelijke groen gelegen. Bestaande groenelementen en terreinkenmerken zijn zoveel mogelijk ingepast in de uitbreidingen. De uitbreiding brengt het totale oppervlak van het terrein op dertig hectare. Het Uitpark wordt uitgebreid met een acht zalen tellend Bioscoopcomplex, dat in samenwerking met Pathé-bioscopen is gerealiseerd. Hier kunnen bezoekers vanuit hun royale, luxe stoelen de nieuwste films zien. Alle zalen hebben van wand tot wand projectiedoeken voor optimaal beeld en hebben THX-gecertificeerde DTS geluidssystemen voor het beste geluid.

Des Eftelings mascotte krijgt een permanente residentie aan de PardoesPromenade. Halverwege de naar Pardoes vernoemde laan wordt het Pardoeshuis geopend. Hier kunnen bezoekers op gezette tijden terecht voor een Meet & Greet met Pardoes, Pardijntje of Pantagor en kunnen zij de met bijzondere objecten overladen Sterrenkamer bewonderen.
    Op de hoek van het Kastelenplein tussen opa Gijs en de Prinsenpoort verschijnt dit jaar het nieuwe sprookje De Prinses op de Erwt. In een vervallen toren kunnen bezoekers getuige zijn van de authenticiteittest waaraan de prinses wordt onderworpen door een onder een stapel matrassen geplaatste erwt, waardoor zij niet kan slapen.
    Opnieuw staat de Wonderlijke Efteling-show gedurende het zomerseizoen in het Efteling-theater op de planken. En opnieuw staat Hans Klok garant voor de spectaculaire magische intermezzo’s.
    Ton van de Ven besluit tegen het eind van het jaar dat hij de Efteling voorlopig nog niet achter zich zal laten. Hij keert terug op de ontwerpafdeling als Creatief Directeur.

Decennia na Piecks eerste tekening van de Prinses op de Erwt weet Ton van de Ven de gevoelige dame eindelijk in het Sprookjesbos te introduceren.	De Trouwkapel in het Uitpark; het eerste volledige Michel-den-Dulkontwerp  in het park.	Ton van de Ven, Creative Director

In het Efteling-theater wordt gedurende het gehele zomerseizoen de Wonderlijke Efteling-show weer ten tonele gebracht. Voor het derde opeenvolgende jaar keren ook Hans Klok en zijn assistente terug in de show.
    In de Winter van 2004 wordt het Meisje met de Zwavelstokjes van Andersen voor het eerst aan het publiek getoond. Het sprookje, dat is gebouwd achter de Indische Lelies, is het eerste samenwerkingsverband tussen Ton van de Ven en de nieuwe ontwerper Michel den Dulk. In het sprookje betreden bezoekers een vervallen kasteeltje, waar ze in de verte een dorpje zien. Wat verderop zien ze in een verlaten steegje het door alles en iedereen verlaten arme meisje, dat in de ijzige kou haar laatste zwavelstokjes afsteekt, om even later in de armen van haar overleden grootmoeder ten hemel te stijgen.
    In dit nieuwste sprookje, de eerste winterprimeur van de Efteling, wordt gebruik gemaakt van de nieuwste projectietechnieken. Hierdoor lijkt het net alsof het zieltje van het meisje met de zwavelstokjes echt ten hemel stijgt.

Een ruwe schets van het achter de Indische Lelies gelegen showgebouw van "Het Meisje".	Geveltekening van het Meisje met de Zwavelstokjes, door Michel den Dulk.	Het meisje dat in de winter van 2004/2005 zoveel bezoekers diep wist te ontroeren.

Cosmo Science Center   Iemand anders die dit jaar ten hemel stijgt is Nederlander André Kuipers. Ter gelegenheid van zijn elfdaagse uitstapje naar de ruimte is in het Cosmo Science Center bij de Interkosmos-expositie een speciale Tentoonstelling ingericht die is gewijd aan de Nederlandse Kosmonaut. Bovendien is op 19 april zijn lancering in de Sojoez-raket naar het internationale ruimtestation ISS live vanuit Kaatsheuvel te volgen.

Carnaval Festijn krijgt er een nieuwe bewoner bij. Loeki de Leeuw, die een jaar eerder is ‘ontslagen’ bij de STER verschijnt samen met zijn vriendjes Piep de Muis, Guusje het Eendje, Filiep de Blauwe Olifant en Roosje het Leeuwinnetje in een veertiental scènes van de vrolijkste attractie van het park.
    Daarnaast wordt in het Efteling-theater de alweer Vierde Sprookjesshow aan het publiek gepresenteerd. Het is dit jaar op de kop af tweehonderd jaar geleden dat Hans Christiaan Andersen werd geboren, de sprookjesschrijver van wie een groot aantal sprookjes zijn vertegenwoordigd in het Sprookjesbos. Daarom worden in de nieuwste sprookjesshow de sprookjes van Het Lelijke Jonge Eendje en de Dansende Schoentjes op de planken gezet. Het is de eerste sprookjesshow die wordt verzorgd door Studio 100.
    Aan de Vonderplas wordt een begin gemaakt met de bouw van De Vliegende Hollander. De nieuwe attractie, met als thema de legende van het mythische spookschip, staat op het programma als nieuwe attractie voor 2006.

THEA Classic Award In 2005 ontvangt de Efteling de ultieme bekroning voor meer dan vijftig jaar betovering: de THEA Classic Award. Een prestigieuze oeuvreprijs, in het leven geroepen door de wereldwijde organisatie van ontwerpers van themalocaties en evenementen, TEA (Themed Entertainment Association).

Hiermee is (voorlopig?) een einde gekomen aan deze waarachtige geschiedvervalsing. Wat is, was, of niet mocht zijn leeft voort in de gedachten van eenieder die kan spreken over zijn Efteling. Want ja, in dromen en fantasie is, net als in sprookjes, álles mogelijk...

Eindhoven, Oosterhout en Bristol, december 2005