De Geschiedenisrubriek ~ Een onvervalst stukje geschiedvervalsing (1992-2001)
 

 

 
De Jaren Negentig (1992 - 2001)

De Efteling is het enige prentenboek ter wereld waar je doorheen kunt lopen. Je ziet, je hoort, je zou de wonderlijke vertelsels zelfs aan kunnen raken. Jammer alleen dat zoveel projecten er nooit het levenslicht zagen. Maar in dit geschiedenisoverzicht wel. Elk jaartal is een stukje verhaal om zo het hele verhaal voor altijd te onthouden.

1992
Op basis van slechts enkele schetsen heeft Ton van de Ven de directie ervan weten te overtuigen dat de Efteling Droomvlucht moet bouwen, het mooiste wat de Efteling ooit is overkomen. Om te vieren dat het park veertig jaar bestaat presenteert de Efteling in het nieuwe jaar deze bijzondere attractie aan het publiek.
    In de rit, waarin met een ingenieus transportsysteem het gevoel van zweven uit een droom wordt nagebootst, wordt de bezoeker langs een aantal schitterende taferelen gevoerd, die worden begeleid door de subtiele muziek van Ruud Bos. Men vliegt langs kastelen op stengels met daaronder wateren en onder die wateren watervallen. Langs een berghelling in een woud, met elfen, reeën en bosgeestjes. Recht door de met bloemen overladen Elfentuin, waar bezoekers kennis maken met de vriendelijke Elfenkoning Oberon. Naar een sprookjeswereld in de ruimte, waar de elfen zouden kunnen leven. In de laatste ruimte landt de bezoeker tenslotte weer in de schoot van moeder aarde en eindigt in het woud van de trollen, alwaar een grote draak in het midden van de ruimte wild op en neer beweegt, terwijl een aantal norsige trollen hem met kettingen in bedwang houden.
    In het decor van de attractie worden één miljoen bloemen, 3,8 miljoen bladeren en anderhalf miljoen planten verwerkt. Het transportsysteem, dat bestaat uit gondels waarin de bezoeker al hangend door de attractie wordt verplaatst, is uniek op de wereld. Hoewel het de eerste keer is dat het systeem in deze vorm wordt toegepast, spelen leverancier Translift Limited en de Technische Dienst het onder de bezielende leiding van Lex Lemmens klaar de gondels aan het werken te krijgen. Droomvlucht opent netjes op de geplande openingsdatum en is vanaf dag één een grote publiekstrekker die bekendheid vergaart over de hele wereld. De attractie is van ver in de omgeving zichtbaar door de grote met parelmoerverf beschilderde magische blauwe bol op het dak, die constant is omgeven door mist en nevels. Dit effect wordt bereikt door middel van een in eigen huis ontwikkeld systeem om de hele dag door op basis van water nevels te produceren, door het water te vernevelen. In de bol is ’s avonds ook een speciaal lichtprogramma te zien.

Droomvlucht. "Het mooiste dat de
Efteling ooit is overkomen".
Ton schetst een aantal concepten voor
 de entree van het gebouw. Uiteindelijk wint de Elfenpoort met de Droombol op het dak.
Ton van de Ven bedenkt een nieuwe definitie van het begrip faun, en past deze perfect in in zijn droomattractie.
Op verre planeten groeien steden als ware het gravitatieloze druipsteen. De gondels van de attractie voeren verbaasde bezoekers van scène
 naar scène.
Oberon, koning der Elfen.

    Bij de uitgang van Droomvlucht wordt de bezoeker door De Gulden Gaarde geleid. In dit zelfbedieningsrestaurant worden onder andere verse stokbroodjes, croissants, quiches en Trollenbollen geserveerd. Na de Gulden Gaarde loopt de bezoeker ook nog door souvenirwinkel Droomvlucht, waar verschillende dromerige aandenkens op hem liggen te wachten.
    Aagje, Neefje en Moortje krijgen versterking van Trijntje. De nieuwe stoomlocomotief rijdt vanaf dit jaar samen met haar collega’s haar rondes langs de vier aan het traject gelegen stations.
Het niet meer in gebruik zijnde zwembad krijgt in het jubileumjaar een nieuwe functie. Een in het bassin gebouwde tribune en een over het bassin geplaatste tent maken van het voormalige zwemparadijs een heus theater, waar van 20 juni t/m 30 augustus sterren spetteren in de Efteling Zomer IJsshow.

Wereld van de Efteling

In haar veertigste bestaansjaar maakt De Efteling bekend binnen een termijn van tien à vijftien jaar uit te willen groeien tot een compleet vakantieland van bijna 400 hectare, dat het hele jaar door geopend is en waar mensen hun vakantie actief en passief kunnen doorbrengen. Met de zogenoemde Wereld van de Efteling wil het park onder andere haar concurrentiepositie ten opzichte van het dit jaar bij Parijs geopende Euro Disney Resort versterken.
    Ten noordoosten van het park is het eerste onderdeel van de Wereld van de Efteling gerealiseerd. In het Efteling-hotel maakt de Efteling een overnachting bij het park mogelijk. Het hotel heeft ruim 120 kamers, waarvan het grootste gedeelte bedoeld is voor maximaal vier personen. Een aantal torenkamers is bovendien tot themakamer omgebouwd en zo extra sprookjesachtig ingericht. In de volgende jaren bouwt de Efteling nog meer kamers om zodat ze een eigen thema krijgen, zoals de Golfkamer, de Coca-Colakamer, de Onderwatersuite, de Carrouselkamer en de Doornroosje-kamer.
    Het door Wilco Meeuwis ontworpen Hotel is gebouwd alsof het zweeft op de wolken, zodat gasten het idee krijgen daadwerkelijk in dromenland te verkeren. In eerste instantie is het hotel gericht op parkbezoekers die een langer verblijf willen hebben, maar de Efteling richt zich er ook in toenemende mate mee op de zakelijke wereld, die in het hotel vergaderingen en congressen kan houden.
 
Cosmo Science Center
 

Om het vijfjarige bestaan van het tweede themapark te vieren wordt het Cosmo Science Center uitgebreid met een vierde paviljoen. Het nieuwe paviljoen herbergt een Planetarium, waarin per keer 300 mensen kunnen plaatsnemen. Op het immense koepelvormige scherm, dat een diameter heeft van 23 meter, wordt een speciaal voor het Cosmo Science Center samengestelde film vertoond waarin aan de hand van filmbeelden en door telescopen genomen foto’s meer wordt verteld over de werking van ons zonnestelsel en het heelal. In latere jaren koopt de Efteling ook andere films aan, met onderwerpen die ook andere vlakken van de wetenschap bestrijken.
    Ook het publiek van de tienjaarlijkse land- en tuinbouwtentoonstelling Floriade te Zoetermeer kan dit jaar genieten van een stukje Efteling-inventiviteit. In samenwerking met het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heeft de Efteling hier namelijk de edutainmentshow Aart's Paradijs samengesteld. Na afloop van de Floriade neemt het park de immens populaire show over en geeft deze als attractie een permanent onderkomen in het Cosmo Science Center.
 
Applause Award

In 1992 krijgt een internationale jury spontaan de handen op mekaar en besluit unaniem de Efteling te bekronen met de Applause Award, de onderscheiding voor het beste attractiepark ter wereld.

 

1993
De Efteling wordt ondergedompeld in Hongaarse Sferen. Door het park heen worden Hongaarse gerechten aangeboden en spelen orkesten Hongaarse muziek. Het Café-Restaurant wordt voor de gelegenheid omgetoverd tot een stukje Boedapest, compleet met Hongaarse kledij voor het personeel en Hongaarse kookkunsten in de keuken. Daarnaast is er in zowel juli als augustus dagelijks een Hongaarse bruiloft, met alle daarbij behorende festiviteiten.
    In de Efteling zelf zijn er dit jaar geen uitbreidingen. Het park is vooral druk bezig haar strategie voor de komende jaren uit te stippelen en het beleid dat daarvoor nodig zal zijn vorm te geven. Het Cosmo Science Center heeft echter wél een semi-nieuwigheid te bieden dit jaar:

Cosmo Science Center
 
In een nieuwe sectie van het Cosmo Science Center opent dit jaar dé succesattractie van de Floriade 1992. Aart's Paradijs, de met de Gouden Floriade-prijs bekroonde voorstelling, krijgt namelijk zijn vaste stek in de gestaag groeiende Tweede Poort van de Wereld van de Efteling.
    Bezoeker van Aart's Paradijs kunnen samen met de joviale aardworm Aart ontdekken hoe de wereld onder onze voeten in elkaar steekt. Van boomwortels tot grondwater en van nitraat tot microbiologie: Aart, uitgevoerd als een enorme animatronic worm, legt het allemaal op een geestige manier aan het in een prachtig aangeklede zaal gezeten publiek uit. De met videobeelden ondersteunde show zit vol technische snufjes die het multimediale geheel treffend versterken. Van tijd tot tijd gebeurt er ook vanalles boven de hoofden van het publiek. Zo worden wortels uit het plafond "getrokken" en is een malse lentebui écht voelbaar in de zaal. Alvorens bezoekers de showzaal betreden lezen ze boven de deuren:

"Welkom in het spectaculaire onderaardse controlecentrum van Aart Worm. Aart, uw gastheer, controleert en regelt de hele dag de Nederlandse productie van bloemen, groenten, aardappels, tomaten en suikerbieten"

 
Aart Worm, gastheer van het onderaardse paradijs. Het verhaal van Aart heeft een sterke binding met de realiteit van elke dag. Toch is het geheel, vooral door de jovialiteit van Aart, luchtig te noemen. Aart's Paradijs is te vinden in een modern vormgegeven paviljoen, dat prachtig aansluit bij de architectuur van het Huis van de Toekomst.

1994
Tussen Ingang West en het Land van Laaf is de mysterieuze attractie Villa Vola verschenen. In het statige herenhuis, dat is gevuld met raadsels en geheimen, wordt het verhaal verteld van bokkenrijder Lodewijk van den Cetsheuvel, die na zijn gruwelijke daden vervloekt is en zijn dagen in zijn verdoemde huis moet slijten. Pas dan wanneer een reine ziel zijn woonstede zal betreden zal hij worden verlost van zijn gruwelijk lot. Na twee spannende voorshows, waarin alvast een tipje van de griezelsluier wordt opgelicht, komen bezoekers van het huiverhuis terecht in de stoffige huiskamer van Lodewijk, waar het spoken goed begint. Het huis schudt en beweegt, licht en donker wisselen elkaar af en uit alle hoeken en gaten klinken onheilspellende geluiden.


Hoort hier het verhaal van Lodewijk, / Lodewijk van den Cetsheuvel, / die zich bij dit gemene pak van rovers aansloot. / Een man zonder enig mededogen, / bezeten van een tomeloze hebzucht en gierend naar geld. / Lodewijk, de Bokkenrijder.

     
Getormenteerde ziel,
 heer des huizes,
Bokkenrijder.
Villa Vola ziet er bij eerste beschouwing vredig uit. Doch schijn is hier
waarlijk bedrog.
Verwijzingen naar het verborgen leven
van de eigenaar zijn overal rond het
huis te vinden.

    Het concept van de samen met Vekoma ontwikkelde attractie, die ongeveer twintig jaar op de ontwerpplanken heeft gelegen, volgt dat van een draaiend huis. Met banken die over een as van negentig graden contrabewegingen maken wordt de suggestie gewekt dat de bezoeker in de huiskamer over de kop gaat, terwijl het in feite de kamer is die om de bezoeker heen gaat. Per rit kunnen tweehonderd bezoekers plaatsnemen in deze opnieuw unieke attractie. Met de stemmen van Jules Croiset als Lodewijk van den Cetsheuvel en Wieteke van Dort als de raadselachtige Dame in het Wit en met de dreigende muziek van Ruud Bos als ingrediënten wordt deze attractie, die is gebaseerd op een idee van ontwerper Ton van de Ven, een ware topper.
    Villa Vola is de eerste in een lange reeks van Madhouses die in andere parken volgt.
In de theatertent op de voormalige locatie van het zwembad staat voor het eerst Pardoes op de planken. In Showtime met Pardoes maakt de mascotte van de Efteling een reis over de hele aarde en zelfs door het heelal, om er tenslotte achter te komen dat er voor hem maar één plaats is waar hij zich écht thuis voelt: de Efteling. De show, die ongeveer veertig minuten duurt, bevat een groot aantal visuele- en geluidseffecten.
    In het openluchttheater dat is verrezen naast de theatertent treden ook voor het eerst Samson en Gert op. De door Gert Verhulst en Danny Verbiest gespeelde kindervrienden van de Belgische televisie zingen in een ongeveer 35 minuten durende show hun liedjes en halen daarnaast doldwaze capriolen uit.

Wereld van de Efteling

Om tegemoet te komen aan de buiten-Eftelingse recreatieve behoeften van bezoekers van de nog in aanleg zijnde Wereld van de Efteling wordt ten westen van het eveneens nog in aanleg zijnde Golfpark alvast de Oefengolfbaan geopend. Op deze zeven hectare grote golfbaan kunnen onervaren golfers hun talenten gaan trainen op een drivingrange van 100 bij 250 meter, oefengreens en oefenbunkers op een terrein van 25 bij veertig meter, een ‘approachbaan’ van tachtig bij honderd meter en een oefenbaan van negen holes, die elk een afmeting van vijftig bij 240 meter hebben.

1995
In het midden van het seizoen wordt de nieuwe hoofdingang geopend, die de naam het Huis van de Vijf Zintuigen draagt. Het imposante bouwwerk, dat de West-Sumatraanse stijl, de stijl van Pieck en die van het Land van Laaf met elkaar combineert, is volgens creatief directeur en ontwerper Ton van de Ven als een paraplu die de bezoeker moet verwelkomen. De in de traditie van oude vakwerkconstructies opgebouwde houten dakconstructie van het Huis van de Vijf Zintuigen telt 331 knooppunten en achthonderd elementen. Het bouwwerk is 52 meter hoog en daarmee ook meteen het hoogste gebouw binnen de Efteling. Het Huis heeft daarnaast met het grootste rieten dak van de wereld opnieuw een plaatsje voor de Efteling veroverd in het Guinness Book of Records.
    Achter in het Huis van de Vijf Zintuigen is souvenirwinkel De Laatste Graai ondergebracht, waar bezoekers die daar niet aan toe zijn gekomen een laatste kans wordt geboden om een souvenir voor thuis te vinden. Aan de achterzijde van De Laatste Graai is horecapunt Haantje de Voorste, waar ondermeer verschillende kipgerechten worden geserveerd.
    Direct bij binnenkomst vindt men ook een Automatische Informateur, die bezoekers niet alleen in het Nederlands, Engels, Duits en Frans maar ook in het Italiaans, Spaans, Noors en Zweeds vertelt wat er allemaal te doen is in het park.
    Even verderop is aan het pad dat ligt tussen de nieuwe ingang en het Spookslot een eigenaardig huisje verschenen met daarin een Geld – en Geldwisselautomaat.
   Elders prolongeren Samson en Gert samen met de door Walter de Donder gespeelde nieuwkomer De Burgemeester in het Efteling-zomertheater hun show, die de bezoekers van het park in het vorige seizoen met zoveel liefde in hun armen hebben gesloten. Van 25 mei t/m 3 september staan van maandag t/m vrijdag de uit België afkomstige kindervrienden weer op de planken.
    Vanaf 1 juli moet het toneel na de show van Samson en Gert snel worden omgebouwd, want vanaf dan is tot en met 3 september ook magiër Marco Tempest in het Efteling-zomertheater te vinden. Deze brengt daar zijn show Magic voor de volgende Eeuw ten tonele. In de ongeveer veertig minuten durende voorstelling voert de illusionist een spectaculaire, spannende en humoristische show op, waarin hij gebruik maakt van de nieuwste technieken. De show is minstens zo populair als die van Samson en Gert, met als gevolg dat voor het Efteling-zomertheater in de zomer lange rijen staan met bezoekers die van een van de twee shows komen genieten.

Trots toont het Huis van de Vijf Zintuigen de naam van het park, als een toneeldoek dat voor de eerste acte opzij schuift. Het grootste rieten dak ter wereld is
vanaf nu in Kaatsheuvel te vinden.
Bij avond is het Huis van de Vijf Zintuigen zeker zo imposant als overdag.
     
Wereld van de Efteling

Terwijl het Euro Disney Resort bij Parijs wordt uitgebreid met de Disney MGM Studios Europe beginnen zich bij de Efteling de contouren van de Wereld van de Efteling af te tekenen. In navolging op de een jaar eerder geopende Oefengolfbaan opent de Efteling in dit jaar het achttien holes tellende Golfpark, dat naar Brits voorbeeld is aangelegd. Aan de Duikse Hoef is ten noordoosten van het Kraanven een enorm Clubhuis met twee vleugels en een groot koperen dak verrezen. Het gebouw is net als het Efteling-hotel ontworpen door Wilco Meeuwis. In het clubhuis zijn een restaurant, een winkel, omkleedruimten en een aantal overige ruimtes ondergebracht. Rond het clubhuis zijn tweehonderd parkeerplaatsen aangelegd.
    De door de Engelse golfbaanarchitect Donald Steel ontworpen golfcourse is groots van opzet. Ten noordwesten van het Clubhuis begint de eerste hole van een lus van negen holes. Na de laatste hole komen de golfers weer bij het clubhuis uit. De tweede lus van negen holes is ten noordoosten van het clubhuis aangelegd en werkt volgens ditzelfde principe. Één hole neemt ongeveer vijf hectare grond in beslag, waarvan een hectare intensief gebruikt en onderhouden wordt en vier hectaren zich natuurlijk kunnen ontwikkelen. Bij de aanleg van de holes is zoveel mogelijk rekening gehouden met de aanwezige structuren, zoals het natuurlijke landschapsreliëf en houtwallen. Enkel fairways, greens en tees worden verhoogd of verlaagd.
    Uiteraard wordt het golfpark ook overgoten met een Eftelings sausje. In het noordelijke deel van het terrein staat in de bosjes een reus en daaromheen zijn enkele bunkers in de vorm van reusachtige voetafdrukken aangelegd.
    Verder neemt bij het Golfpark de natuur een belangrijke rol in. De Efteling plant voor de aanleg van de golfbaan nieuw bos, legt vennen en waterpartijen aan en herstelt zelfs het watertje de Moerse Loop in haar oude toestand, zodat het weer een echte beek wordt. Door het weghalen van overbodig struikgewas wordt meer groeikans gegeven aan de hei en men ontwerpt samen met de Vlinderstichting een plan om tot een uitgebalanceerde natuur te komen met daarin plaats voor een gevarieerd vlinderaanbod.
     
Vennen en rellen worden hersteld naar oude kaarten van het gebied. Wilco Meeuwis ontwerpt het clubhuis
 dat moeiteloos tegen de natuurlijke omgeving wegvalt.
Ook aan de onervaren golfer is gedacht in de vorm van het Efteling Golf College. Hier leert ieder de kneepjes van de slag.

1996
In het nieuwe jaar wordt een oude klassieker geherintroduceerd aan het publiek. De uit 1981 stammende Python is namelijk omgebouwd tot Python Plus. De Double Loop Cork Screw had in de afgelopen jaren door de gegroeide concurrentie in pretparkland veel aan populariteit ingeboet. Bovendien is in dit jaar de oorspronkelijk begrote levensduur van vijftien jaar verstreken. Tijd dus voor actie en in het geval van de Python vooral meer actie. De upgrade houdt in dat het oorspronkelijke achtbaantraject wordt opgeknapt en wordt verlengd tot 1600 meter, dat de baan wordt verhoogd tot 41 meter en dat deze zelfs een stuk ondergronds gaat om meer hoogteverschil te creëren. Daarnaast wordt aan de attractie een aantal special effects toegevoegd die de rit sensationeler maken. De plannen van de verbouwing dateren uit 1994, toen het eerste draadmodel van de Python Plus op tafel kwam.
    Een andere reeds bestaande attractie die in 1996 volop in het zonnetje wordt gezet is het Diorama. Omdat het schitterende treintjeslandschap door de jaren heen enigszins vervallen en afgetakeld is besluit de Efteling het Diorama ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan te trakteren op een grootse restauratiebeurt. Het gehele dak en berglandschap worden vernieuwd, de huisjes en kasteeltjes krijgen een grondige renovatie, de lantarentjes worden een voor een vervangen en de rails van de treintjes worden vervangen door een meer duurzame variant, die het park in samenwerking met Märklin heeft ontwikkeld.
    Een aanpassing van een iets kleinschaliger aard vindt plaats bij de Swiss Bob, die dit jaar haar tiende verjaardag viert. De Wieltjes van de luidruchtige attractie worden vervangen door een stillere, rubberen variant. Omdat na deze aanpassing van geluidsoverlast geen sprake meer is mag de attractie voortaan vaker en langer open blijven.
    Aan de achterzijde van Gullivers Reizen wordt het Gullivers-Reizen-Evenementencomplex in gebruik genomen. Het complex ziet eruit als een gezellig Engels binnenplaatsje bij nacht. In het eerste jaar worden hier in het hoogseizoen fruitcocktails, vleesgerechten, ijsco’s en frisdranken geserveerd. Later wordt het complex voornamelijk gebruikt voor congressen en grootschalige overdekte evenementen in de Efteling, zoals de jaarlijks terugkerende Lego-tentoonstellingen.
Opnieuw keren Samson en Gert terug naar de Efteling, ditmaal weer in een naast het Efteling-theater opgebouwde tent. Van 1 juli t/m 31 augustus voeren zij hier voor het derde opeenvolgende jaar hun inmiddels immens populaire show op. Ook ditmaal worden zij vergezeld door de Burgemeester en ook is dit jaar hun door Koen Crucke gespeelde vriend Albert van de partij, met wie zij weer de nodige komische situaties beleven.
    In het Efteling-theater zelf wordt de Eerste Sprookjesshow ten tonele gebracht. In deze door Creative Entertainment Productions in elkaar gedraaide show worden de sprookjes van Roodkapje, De Indische Waterlelies en Doornroosje opgevoerd. De Sprookjesshow is getuige van de toenemende prioriteit die het park geeft aan entertainment. Het is de eerste show die met vier voorstellingen per dag draait gedurende het hele seizoen, van 4 april t/m 27 oktober. In de Zevenmijlszomer is er van 1 juli t/m 31 augustus dagelijks zelfs nog een vijfde voorstelling.

Wereld van de Efteling
 

In de omgeving rondom het park wordt serieus werk gemaakt van de Wereld van de Efteling. Ten zuiden van het Cosmo Science Center is de begroeiing voor de Jungle aangeplant, die de Efteling hier in vier jaar tijd tot volle bloei wil laten komen. Vanaf de Jungle is een directe waterverbinding met het park aangelegd door middel van de Vondervaart, een kronkelige waterpartij die loopt tot aan de Vonderplas. Aan de Vondervaart wordt tussen het Cosmo Science Center en de Efteling eveneens gebouwd aan de Vakantiestad, die in het volgende seizoen zal openen.

 

Terug naar het Navigatiescherm          Verder naar 1997

 
 
© Het Wonderlijke WC Web, 2002 - 2005. Tekst: Jorn van de Wetering. Cartografie: Bram Elstak. Grafisch: Friso Geerlings