| |
 Iedereen
kent ze: de sinds 1972 uitgegeven fotoboekjes van de
Efteling, compleet met wikkel en plattegrond. Al ruim
dertig jaar lang hebben ze dezelfde maat en ongeveer
dezelfde geur die menig fan vroeger door de koude,
Efteling-loze wintermaanden wist te slepen. Ja, toen, ver
voor de komst van de Winter Efteling en geruchten van
jaarrond-openstellingen, hadden we het pas écht zwaar…
Het Diorama werd geopend in 1971, één jaar voor het eerste
fotoboekje (Co-productie De Efteling – Kaatsheuvel, Euro
Color Cards B.V. – Sleeuwijk) verkocht werd in het park.
Het was dus één van de nieuwste attracties en kreeg
derhalve de nodige aandacht in dit misschien wel meest
verkochte Efteling-souvenir uit de parkgeschiedenis.
Wanneer we het boekje van 1972 (voorzichtig) openvouwen en
ons een weg bladeren door de Efteling van drie decennia
geleden, komen we na allerlei prachtige foto’s van een
Sprookjesbos met opvallend veel andere details dan
tegenwoordig – fossielen achter Sneeuwwitje, gezichtjes in
de schouw van de keuken van Doornroosje, geen muurtje
achter Opa Gijs en een bijzonder lelijk hoofd voor Langnek – terecht op een pagina met vier foto’s van de
miniatuurwereld. Men heeft gekozen voor een mooie selectie
van hoogtepunten, namelijk: Klokkenstein, de Stad met de
Prinsenpoort, de Italiaanse Stad, en een foto van het
eerste grote kasteel van Bovenstein.
Verder bladerend door het gidsje (waarin trouwens alles
door mekaar staat: zo worden de Sprookjesbos-pagina’s
regelmatig onderbroken voor foto’s van de speeltuin en het
Carrouselpaleis) komen we een eindje verderop nog een
Diorama-foto tegen. Dit keer betreft het een foto van de
grote stad in het donker: Duisterstee. Het totaal aantal
Diorama-beelden komt hiermee op vijf, wat toch zeker geen
slechte score is.
Het boekje van 1972 zetten we terug op de plank en we
gaan een eindje vooruit in de Efteling-geschiedenis. Al
snel valt het boekje van 1977 op. Hiermee is op
Diorama-gebied namelijk wel iets heel bijzonders aan de
hand: het Diorama heeft de eer op de kaft te prijken! (Een
eer die attracties als Villa Volta, Vogel Rok en
Pandadroom nooit ten deel is gevallen.) Een prachtige foto
van het plaatsje Klokkenstein, met op de achtergrond de
torenspitsen van de Hemelburcht in Pretterdam nodigde
menig Efteling-bezoeker in 1977 uit tot aankoop van het
souvenirboekje. De kleuren van de torenspitsen op deze
foto laten zien dat onder invloed van de spots de
verflaagjes wat fletser zijn geworden. Lelijker is het
echter in onze ogen tegenwoordig niet, al kan de witte
sneeuw op de bergtoppen wel een opfrisser gebruiken.
 Binnen
in het boekje vinden we dezelfde serie foto’s als in
eerdere jaren zoals 1976. Deze serie is echter wel heel
anders dan die van het oudste fotoboekjes (’72-‘74). De
meest opvallende foto in de boekjes vanaf 1975 is een
ovaal uitgesneden foto van het spookachtige landhuis in
het donkere deel van het Diorama. Het is een wel bijzonder
mooie foto van een heel bijzonder mooi stukje Diorama. De
ovale uitsnede is overigens uniek in de wereld van het
oude fotoboekje. Dat het Diorama een bijzondere positie
inneemt, ook in de fotoboekjes, is wel duidelijk.
In de jaren vanaf 1978 tot en met 1981 kreeg het Diorama
nog altijd twee pagina’s in het fotoboekje, echter wel met
een hele nieuwe serie van drie foto’s: een overzicht van
de Stad met de Prinsenpoort, van de machtige kastelen in
Bovenstein en van de Italiaanse Stad aan het meer. Op wat
groener gras, rodere daken en minder gebarsten
plafondplaten na, is de situatie op deze foto’s eender als
die in de Dioramahal van nu.
Vanaf 1982 moest het Diorama onder invloed van nieuwe
Efteling-creaties als de Python en de Halve Maen inkrimpen
in de fotoboekjes. De attractie kreeg vanaf dat jaar nog
maar één pagina, met daarop een paginavullende
overzichtsfoto van Bovenstein. De dreigende lucht die hier
geschilderd is komt op deze foto prachtig over, wat, in
combinatie met de indrukwekkende architectuur in dit deel
van het Diorama, voor misschien wel dé mooiste
Diorama-foto in de fotoboekjes zorgt. Het is er dan helaas
nog maar één, maar wel een erg geslaagde gelukkig.
In 1988 valt het doek voor het Diorama in de fotoboekjes.
Het boekje met de fonkelnieuwe fiere Pagoda op de omslag
biedt geen enkele blik meer in de miniwereld van Anton
Pieck. Het is ook wel enigszins begrijpelijk: natuurlijk
vestigt de Efteling liever de aandacht op hun peperdure
nieuwe staaltjes techniek en verwondering dan op het toch
wat ingetogen en bescheiden Diorama. Maar tegelijk is het
jammer dat een attractie die misschien wel net zo veel
manuren werk bevat als recentere toppers als Droomvlucht,
hierdoor weer wat verder wegzakt in de vergetelheid.
Onbekend maakt ook vaak onbemind, en dat terwijl het
Diorama zich zo gemakkelijk laat beminnen…
|
|
 |
| |
|
 |
|
|
|
| |
|
 |
|
|
|
| |
|
 |
|
|
|
|
|
|
| |
|
